Categorieën
Koninklijke Rijksmuntplaats

Alfa en omega

Hendrik II was de opvolger van keizer Otto III. Hij werd in 1002 koning van Duitsland en in 1024 keizer van het Heilige Roomse Rijk. Later meer over deze keizer. Onder Hendrik II werden te Deventer de meeste typen penningen geslagen.

Alfa en Omega (Grieks: “το Α και το Ω”) is een uitdrukking uit het christendom die Gods almacht symboliseert. Alfa en Omega zijn de eerste en de laatste letter van het klassieke Griekse alfabet. In Openbaring 1:8, 21:6 en 22:13 zegt God: “Ik ben de Alfa en de Omega.”
Ook op de penningen van keizer Hendrik II dook dit motief op.

Deventer penning Hendrik II z.j. (1002-1014)

Deventer, Koninklijke rijksmuntplaats.
Muntheer: Hendrik II, koning van Duitsland 1002-1024.
Zilver, gewicht 0,95 g., diameter 18 mm
Vz.: Δ, A Φ, liggende S, alle binnen een cirkel, omschrift HENRICVS (deels leesbaar)
Kz.: Kort kruis met in de hoeken vier punten, omschrift DɅVɅNTRIɅ
Ref.: van der Chijs XVI.1; De Mey 13; Dannenberg 562; FD 7a; Ilisch 1.7.

Rooms koning

De omschriften op bovenstaande munt – HENRICVS op de voorzijde en DAVANTRIA op de keerzijde – zijn met enige moeite herkenbaar. Op deze penning wordt de gebruikelijke keizerlijke titel “IMP” van Hendrik niet vermeld. Mede op basis van muntvondsten als Kootwijk, waar ook dit type penning werd aangetroffen, moet deze penning gedateerd worden in de periode van zijn (rooms-) koningschap dus vóór zijn keizerschap in 1014. Dit munttype is slechts korte tijd aangemunt en dus zeldzaam.[1]

Imitatie

De Deventer munt imiteerde niet alleen (zie hiervoor), maar Deventer munten werden zelf ook weer nagemaakt. Deze Deventer alfa-omegapenning heeft als voorbeeld gediend voor een “Sachsenpfennig” geslagen te Merseburg in Saksen (beschreven in Dannenberg 1333). Bij deze imitatie (0,84 gr.) staan op de voorzijde alfa en omega in spiegelbeeld en ontbreken op de keerzijde de kogels in het kruis.[2]

Merseburger penning van het Deventer type.
(Künker Auktion 320, 4536c.)

[1] Ilisch, p. 24.

[2] Fortuyn Droogleever, Deventer, p. 7.

Door Piet Stuivers

Verzamelaar van munten van de stad Deventer
Collector of coins of the city of Deventer, Netherlands